ทรัพยากรป่าไม้นับว่าเป็นสิ่งที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศสิ่งมีชีวิตอย่างมาก ป่าไม้จะส่งผลต่อทรัพยากรอื่นอย่างผืนดิน น้ำ อากาศ ควบคู่กันไปด้วย ด้วยเหตุนี้เราจึงต้องช่วยกันรักษา อนุรักษ์ป่าให้อยู่คู่กับลูกหลานไปอีกนานแสนนาน โดยป่าไม้ของไทยเรามีลักษณะอย่างไรบ้าง เราจะมาทำความรู้จักกัน
ลักษณะของป่าไม้ในประเทศไทยเป็นแบบไหนบ้าง
ประเทศไทยเรามีป่าไม้มากมาย แต่หากจะให้แบ่งชนิดของป่าไม้จะแบ่งออกได้เป็นสองกลุ่ม หนึ่งป่าไม้แบบไม่ผลัดใบ ป่ากลุ่มนี้อธิบายให้เข้าใจง่ายๆก็คือป่าไม้ที่ไม่เกิดการเปลี่ยนแปลงอะไรเลย เป็นแบบนั้นตลอดเวลา อย่างเช่นป่าดงดิบเป็นต้น สองป่าไม้แบบผลัดใบป่าแบบนี้จะมีการเปลี่ยนแปลงต้นไม้ขึ้นในแต่ละช่วงเวลา ไม่ว่าจะเป็นใบผลิเกิดใหม่ หรือ ใบร่วงหล่นแห้งลงไป โดยการเปลี่ยนแปลงจะเป็นไปตามฤดูกาลและธรรมชาติป่าไม้ผลัดใบจะมีการแบ่งประเภทได้ดังนี้ ป่าเบญจพรรณ, ป่าเต็งรัง, ป่าหญ้า เป็นต้น โดยประโยชน์ของป่าไม้ผลัดใบมีดังนี้
สิ่งมีชีวิตได้มีพัฒนาการตามวงจรชีวิต
ป่าไม้ไม่ได้มีแต่ต้นไม้อย่างเดียวที่เป็นสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศ แต่ยังมีสิ่งมีชีวิตอีกมากมายที่อาศัยอยู่ร่วมกันในป่าไม้เป็นระบบนิเวศ ป่าไม้ผลัดใบจุดเด่นเลยก็คือการเปลี่ยนแปลงตามกาลเวลา ธรรมชาติของตัวมันเองอย่างที่บอกไป ทีนี้การเปลี่ยนแปลงตรงนี้จะทำให้สิ่งมีชีวิตเกิดการเปลี่ยนแปลงเพื่อรักษาตัวเองให้รอดด้วย อย่างสัตว์ที่อาศัยในป่านี้ช่วงที่อุดมสมบูรณ์ก็อาจจะอาศัยในพื้นที่เพราะอาหารมีครบ แต่ในช่วงใบไม้ร่วงก็อาจจะต้องผลัดถิ่นหนีไปทางอื่นเพื่อหาแหล่งอาหารใหม่ แล้ววนกลับมาอีกครั้งเมื่อถึงเวลาการปรับตัวแบบนี้จะทำให้สิ่งมีชีวิตมีความหลากหลาย ปรับตัวเองเข้ากับสิ่งแวดล้อมทำให้มีการวิวัฒนาการตัวเองได้มากขึ้น
การเกิดขึ้นของสิ่งใหม่ในช่วงนี้
ในช่วงที่ต้นไม้ต้องผลัดใบทิ้งลงไปเพื่อลดการคายน้ำ รักษาความชื้นให้มากที่สุด เพื่อรักษาชีวิตตัวเองเอาไว้นั้น อีกด้านหนึ่งเมื่อหน้าฝนมาถึงต้นไม้เหล่านั้นก็จะมีการแตกก่อกิ่งก้านใหม่ขึ้นมาเพื่อเป็นการสืบพันธุ์ของตัวเอง การผลิใบใหม่ของต้นไม้ในป่าไม้ผลัดใบ จะทำให้ต้นไม้มีความสดชื่นมากขึ้น ทำให้ต้นไม้ได้รับอะไรใหม่ๆมากขึ้น ต้นไม้ก็จะยืนยาวนานมากขึ้น ส่งผลให้ป่ามีความอุดมสมบูรณ์มากขึ้นจนกลับมามีชีวิตอีกครั้งหนึ่ง
ป่าไม้ผลัดใบ ป้องกันความชื้นระเหยออก
ในช่วงฤดูร้อน ต้นไม้แต่ละต้นจะต้องยืนต้นเจอกับแสงแดดตลอดเวลาทำให้ต้องเจอกับการคายน้ำตลอด ไม่เพียงแค่ต้นไม้เท่านั้นที่เจอ ผืนดินเองก็เจอเรื่องแบบนี้ด้วย การที่ต้นไม้ผลัดใบนอกจากจะรักษาความชื้นของตัวเองแล้ว ยังเป็นการรักษาความชื้นของหน้าดินอีกด้วย ใบไม้ที่ล่วงหล่นลงไปนั้น จะเป็นการคลุมดินตามธรรมชาติ ใบไม้เหล่านั้นจะป้องกันแสงแดดและความร้อนไม่ให้สัมผัสกับผืนดินโดยตรง เมื่อแสงแดดไม่โดนดินโดยตรงก็จะทำให้ความชื้นในดินไม่ถูกดึงออกไปมากนักทำให้ดินยังมีความชื้นพอที่จะหล่อเลี้ยงป่าได้ต่อไป เป็นวัฏจักรอย่างนี้
ป่าไม้ผลัดใบ แหล่งท่องเที่ยวตามธรรมชาติ
การจัดการป่าเศรษฐกิจทางด้านการท่องเที่ยว เป็นความท้าทายใหม่ของไทยที่ต้องรักษาป่าเอาไว้ให้ดีพร้อมกับอนุรักษ์ และส่งเสริมการท่องเที่ยวให้เกิดรายได้ต่อองค์กร และคนในชุมชน จะได้อยู่ร่วมกันได้ ป่าไม้ผลัดใบนับว่าเป็นแหล่งท่องเที่ยวตามธรรมชาติที่ได้รับความนิยมมากกว่า เพราะสภาพป่าเป็นธรรมชาติแต่ไม่ดูน่ากลัวและอันตรายเกินไปเหมือนกับป่าดงดิบที่การเดินสำรวจท่องเที่ยวมีโอกาสหลงป่าได้มากกว่า จากความสำคัญเหล่านี้ป่าไม้ผลัดใบจึงเป็นพื้นที่ที่เราควรช่วยกันอนุรักษ์ให้อยู่คู่ลูกหลานให้นานที่สุด