ปัญหาการลดจำนวนลงของทรัพยากรป่าไม้ถือเป็นปัญหาที่สั่งสมมายาวนานแล้ว ยังคงดำเนินต่อไปเรื่อยๆ เพราะเรายังไม่สามารถจะแก้ไขที่ต้นเหตุได้แบบสมบูรณ์จริงๆ ต่อให้มีการรณรงค์มากเท่าไร มีการปลูกป่าเพื่อชดเชยของเดิมมากแค่ไหน แต่ก็ดูเหมือนว่ามันยังไม่เพียงพอกับอัตราการลดลงที่รวดเร็วอยู่ดี ซึ่งปัจจัยที่กระทบกับปริมาณของทรัพยากรป่าไม้ก็มีทั้งจากน้ำมือของมนุษย์ความเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติ
สาเหตุหลักที่ทำให้ทรัพยากรป่าไม้ลดน้อยลง
- การเพิ่มจำนวนของประชากรในพื้นที่ สิ่งที่ตามมาก็คือความต้องการใช้ปัจจัยต่างๆ ในการดำรงชีวิตที่เพิ่มมากขึ้น ต้องการไม้สำหรับสิ่งปลูกสร้าง ต้องการพื้นที่ทำกินทั้งในรูปแบบการเกษตร และอุตสาหกรรม ต้องการเพิ่มพื้นที่สำหรับการท่องเที่ยว และอื่นๆ อีกมากมาก จำนวนประชากรจึงเป็นปัจจัยหลักที่มีน้ำหนักค่อนข้างมากทีเดียว
- การกำหนดเขตพื้นที่ป่าที่ไม่ชัดเจนเพียงพอ ส่วนหนึ่งเป็นเพราะข้อบทกฎเกณฑ์ทางสังคมหรือทางกฎหมายที่ไม่แข็งแรง อีกส่วนก็เกิดจากความไม่ร่วมมือของคนในพื้นที่ ทำให้ไม่สามารถขีดเส้นเพื่อป้องกันการรุกล้ำพื้นที่ป่าไม้ได้จริง หน่วยงานที่เกี่ยวข้องต่างๆ ก็ไม่ได้ประสานงานกัน ต่างคนต่างทำ กว่าข้อมูลจะมาถึงชาวบ้านก็แบ่งแยกไปคนละทาง ไม่รู้ว่าควรยึดอันไหนเป็นหลักกันแน่
- การก่อสร้างระบบสาธารณูปโภค จริงๆ มันเชื่อมโยงมากจากการเพิ่มจำนวนของประชากร เมื่อคนเพิ่ม สิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ ก็ต้องเพิ่ม ไม่ว่าจะเป็นถนนหนทาง เขื่อนกักเก็บน้ำ แหล่งผลิตไฟฟ้า เป็นต้น ก็ต้องหาพื้นที่ที่เหมาะสมแล้วรื้อผืนป่าเดิมออก
- การทำเหมืองแร่ เป็นความจริงที่ปฏิเสธไม่ได้เลยว่า แร่ต่างๆ ที่เราขุดได้จากเหมืองมีประโยชน์สูงมาก และเรายังคงจำเป็นต้องใช้ การจะจำกัดแหล่งทำเหมืองก็ยังทำได้ค่อนข้างลำบาก นับเป็นการได้ประโยชน์ทางหนึ่งแต่ก็ต้องเสียประโยชน์อีกทางหนึ่งไป เพราะทุกครั้งที่มีการทำเหมือง จะต้องเปิดหน้าดินแล้วทำลายผืนป่าบริเวณนั้นเสียก่อน
- การเกิดไฟป่า หลังการเกิดไฟป่าจะมีพื้นที่ป่าเสียหายจำนวนมาก บางครั้งลุกลามใหญ่โตเป็นวงกว้าง สัตว์ป่าจำนวนไม่น้อยก็เดือดร้อนเช่นกัน แต่มันก็เป็นกระบวนการทางธรรมชาติที่ช่วยให้ป่าไม้มีความเป็นเอกลักษณ์ของป่าแต่ละประเภทอยู่ได้ เพียงแต่การเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมในปัจจุบันไปส่งเสริมให้ไฟป่าทวีความรุนแรงเกินความจำเป็นเท่านั้นเอง
โทษที่ได้รับเมื่อทรัพยากรป่าไม้ลดน้อยลง
- เกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติในระดับที่รุนแรงขึ้น พอไม่มีป่าก็ไม่มีสิ่งยึดเกาะหน้าดิน แล้วก็ไม่มีกำแพงธรรมชาติที่คอยชะลอแรงน้ำไหลหลาก รวมไปถึงลมพายุต่างๆ พอเกิดเหตุแต่ละทีเราจึงได้รับผลกระทบกันไปเต็มๆ
- ทรัพยากรน้ำลดน้อยลงด้วย เนื่องจากป่าไม้เป็นต้นน้ำ มีป่าถึงมีน้ำได้ เมื่อป่าลดน้อยลงก็ไม่น่าแปลกใจอะไรที่ต้นน้ำหลายแห่งจะหายไป และวงจรการเกิดฝนก็ไม่เป็นไปอย่างที่ควรจะเป็น น้ำในแม่น้ำลำคลองจึงแห้งเหือดตามกันไปในที่สุด
- ผลผลิตที่ได้จากป่าไม้ลดน้อยลง ไม่ว่าจะเป็นพืชพรรณ สัตว์ป่า และแหล่งอาหารต่างๆ ถึงจะบอกว่าเราสามารถผลิตอาหารเองได้โดยไม่ต้องง้อป่าไม้เหมือนสมัยก่อน แต่ระบบนิเวศน์นั้นมีผลกระทบต่อการใช้ชีวิตของมนุษย์มากกว่าที่เราคิด หลายอย่างดูเป็นเรื่องไกลตัวแต่ไม่ใช่เลย ถ้าวันหนึ่งไม่มีผลผลิตจากป่าไม้อีกแล้ว เราจะต้องมีการปรับตัวกันครั้งใหญ่เลยทีเดียว
- เกิดมลภาวะทางอากาศ เพราะป่าคือปอดของสิ่งแวดล้อม ต้นไม้มีวงจรการแลกเปลี่ยนก๊าซที่น่าทึ่ง มันเหมือนเครื่องฟอกอากาศชั้นดีที่ไม่มีวันหยุดทำงาน แต่เมื่อไรที่ป่าลดน้อยลง มันก็ไม่สามารถฟอกอากาศได้ทัน มลภาวะต่างๆ จึงสะสมเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ
- เกิดปัญหาโลกร้อน หรือที่เราเรียกว่าภาวะเรือนกระจก มันเกิดจากความไม่สมดุลของก๊าซในธรรมชาติ ก๊าซที่เป็นต้นตอของเหตุการณ์นี้มีมากเกินไป เช่น คาร์บอนมอนอกไซด์ มีเทน เป็นต้น